Сонот за сопствен дом – Достапен и за млади без заштеда
Купувањето сопствен дом претставува една од најзначајните животни инвестиции, симболизирајќи стабилност, сигурност и независност. За младите лица во Скопје, остварувањето на овој сон честопати е поврзано со предизвикот на недостаток на почетни заштеди. Сепак, со правилен пристап, детално планирање и искористување на достапните финансиски инструменти, сонот за сопствен дом е целосно остварлив.
Содржина:
1. Подготовка за купување стан на кредит
2. Процес на аплицирање за станбен кредит
3. Финансиска анализа: Пример за стан од 100.000 евра
4. Правни и административни чекори
Заклучок: Клучни совети за успешен процес
Овој водич е наменет за младите поединци кои се соочуваат со недостаток на заштеди, како и за нивните родители, нудејќи чекор по чекор насоки низ процесот на купување стан на кредит во Скопје, Македонија.
1. Подготовка за купување стан на кредит
1.1. Проценка на финансиската состојба и буџетирање
Пред аплицирање за станбен кредит, клучна е детална проценка на личната финансиска состојба. Ова вклучува прецизна анализа на сите месечни приходи наспроти сите фиксни и променливи расходи, за да се утврди колкав износ може реално да се дозволи за месечна рата без да се загрози финансиската стабилност.
Банките применуваат строги критериуми за кредитоспособност, вклучувајќи го показателот за задолженост који обично не надминува 50% од вкупните месечни примања. Банките поставуваат барања за минимални месечни примања, пример од 24.000 денари (минимална плата) по учесник во кредитот. (Месечната рата за кредитот не треба да надминува 50% од месечните нето-примања на кредитобарателот)
1.2. Улогата на ко-кредитобарателите
За млади лица без доволно заштеди или чии индивидуални примања не ги исполнуваат условите, вклучувањето на ко-кредитобаратели е клучен механизам. Ко-кредитобарателите ја прошируваат вкупната кредитоспособност со здружување на нивните приходи, овозможувајќи одобрување на поголем износ на кредит.
Важно е да се знае дека ко-кредитобаратели не мора да бидат исклучиво членови на потесното семејство. Банките дозволуваат вклучување на други лица со редовна плата во банката или добра кредитна историја. Приходите и задолжувањата на сите учесници се вклучуваат 100% во пресметките на задолженоста.
При изборот на ко-кредитобаратели, треба да се имаат предвид старосните ограничувања. Возраста на еден од учесниците мора да биде до 70 години на денот на отплата, додека останатите може до 75 години.
1.3. Истражување на пазарот на недвижности
Пред аплицирање за кредит, од суштинско значење е да се има јасна претстава за пазарот на недвижности. Платформи како Level.mk се незаменлива алатка во овој процес, нудејќи широк спектар на станови во различни населби како Аеродром, Карпош, Центар, Ѓорче Петров и Кисела Вода. Искористувањето на услугите на агенција за недвижности може да обезбеди пристап до ексклузивни понуди и професионални совети.
2. Процес на аплицирање за станбен кредит
2.1. Основни услови за добивање станбен кредит
За квалификување за станбен кредит во Македонија, апликантите мора да исполнат основни услови: да бидат државјани со постојано живеалиште, во редовен работен однос или пензионери кои ја примаат пензијата преку банката. Минималните месечни примања се 9.100 денари по учесник, а возрасната граница е од 20 до 70 години. (Месечната рата за кредитот не треба да надминува 50% од месечните нето-примања на кредитобарателот)
Задолжително е сопствено учество од најмалку 10% од вредноста на станот. Постои можност за кредит без сопствено учество ако вредноста на хипотеката изнесува 1.33/1 од износот на кредитот.
Потребна документација
Процесот бара обемна документација: барање за кредит, фотокопија од лична карта, извод од трансакциска сметка за последните 6 месеци, потврда за вработување, преддоговор или договор за купопродажба заверен на нотар, извод од матична книга и согласност за извештај од Македонско кредитно биро.
Програми за субвенционирање: „Купи стан за млади”
Забелешка: Оваа мерка се очекува да биде повторно овозможена во 2025 година
Владата активно ги поддржува граѓаните преку програми за субвенционирање на станбени кредити. Програмата „Купи стан за млади” нуди две опции за лица до 35 години: „Рата” каде Владата плаќа 70% од месечниот ануитет во првите 5 години, и „Учество” каде плаќа половина од учеството до 6.250 евра.
Клучен аспект е лимитот на субвенционирање до 50.000 евра. За поскапи станови, разликата не се субвенционира и е предмет на комерцијални услови. Постои забрана за отуѓување на станот во првите 5 години.
3. Финансиска анализа: Пример за стан од 100.000 евра
Сопствено учество и износ на кредит
За стан од 100.000 евра, минималното сопствено учество од 10% изнесува 10.000 евра, што значи потребен кредит од 90.000 евра. За млади лица без заштеда, ова претставува значаен предизвик, па семејната поддршка е честопати незаменлива.
Каматни стапки и месечна рата
Банките нудат различни модели на кредити. Стопанска Банка нуди фиксна каматна стапка од 3.50% за првите 10 години за клиенти со плата во банката и животно осигурување. По истекот на фиксниот период, каматната стапка станува променлива, обично околу 6.25%.
Пресметка за стан од 100.000 евра:
- Вредност на станот: 100.000 евра
- Сопствено учество: 10.000 евра
- Износ на кредит: 90.000 евра
- Рок на отплата: 30 години
- Месечна рата (први 10 години): ~404 евра
- Месечна рата (по 10 години): ~550 евра
- Вкупен износ на отплата: ~150.000 евра
Дополнителни трошоци
Покрај месечната рата, постојат значајни дополнителни трошоци:
Данок на промет на недвижности: 2-4% од пазарната вредност (2.000-4.000 евра за стан од 100.000 евра). Обврзник е продавачот, но може да се договори купувачот да го плати што е и најчеста пракса.
Нотарски трошоци: Варираат според вредноста. Некои банки нудат промотивни понуди – на пример, Банкта да покрие 100% од нотарските трошоци.
Проценка на недвижност: 135-225 евра за стан од 75м2 во Скопје.
Катастарски такси: 300 ден
Административни трошоци: Околу 40 евра (2.400 денари) зависно од банката.
Вкупните дополнителни трошоци се проценуваат на 2.200-4.500 евра плус нотарски такси.
Задолжителни осигурувања
Банките задолжително бараат осигурување на недвижниот имот. Животното осигурување не е секогаш задолжително, но може да понуди поповолни каматни стапки и обезбедува отплата на кредитот во случај на смрт на кредитобарателот.
4. Правни и административни чекори
Склучување на преддоговор и договор за купопродажба
Првиот чекор е склучување на преддоговор кој ги дефинира основните услови на продажбата. По одобрување на кредитот, се склучува главниот договор за купопродажба. И двата документи мора да бидат заверени на нотар.
Заверка на нотар и упис на хипотека
Нотарот ја заверува купопродажбата и го изготвува нотарскиот акт за заложување на имотот како гаранција за кредитот. Потоа електронски го праќа документот до Катастарот за упис на хипотеката на имотниот лист.
Регистрација на правото на сопственост
Последниот чекор е официјалниот упис на купувачот како сопственик на имотниот лист, со што процесот на купопродажба е завршен и купувачот станува целосен законски сопственик.
Заклучок: Клучни совети за успешен процес
Купувањето стан на кредит во Скопје е комплексен, но остварлив потфат доколку имате задоволителни месечни примања. Успехот се заснова на темелна подготовка, информираност и стратешко планирање. Деталната финансиска анализа, искористување на поддршката од ко-кредитобаратели и истражување на пазарот се основни предуслови.
Трпението и темелноста во секој чекор, од прибирање документација до правните процедури, се клучни за успешен исход. Консултацијата со банкарски службеници, нотари и агенти за недвижности ќе обезбеди дополнителна сигурност. Со правилно планирање и информираност, сонот за сопствен дом во Скопје е на дофат.